Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleneşeli bir düzen bileğildir. Ahbaplık, cemiyet içre insanoğluın bayağı kesinlikle davrandıklarını bileğil, kesinlikle davranmaları icap ettiğini gösterir. Ahbaplık, namına uyulmak ve uygulanmak sinein vardır. Türe değeri zımnında, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene eklemek, maşerî hayatın gerçekleşmesini sağlamak gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin alınsına onaylama edilmesi ve uyulması gereken, mutlak rast kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği gibi, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle cemiyet içre insanoğluın hareket ve davranışlarının hukuk kurallarına uymaması, her dem mümkündür. “İşte hukuk, âdem evladı davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir tertibat, bir bütündür.” İnsan-âdem evladı, âdem evladı-tabiat ilişkilerinin insanlığın hissedar çıkarı ve huzuru sinein evrensel ilkelerle güvence altına düzenınmasıdır. Ahbaplık, insaniyet seviyesi sinein göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birkötü fikir ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, cemiyet sözleşmesi, tabiat ve insanoğlu olarak belirten inançlerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun hissedar iyiliğini sağlamak için konulan ve halk gücüyle desteklenen kaide, hak ve kanunların kâffesidür. Elan münteşir bir tanımıyla hukuk, adalete yönelmiş maşerî evetşamma düzenidir. Ahbaplık Sözcük Medlulı Ahbaplık kelimesi Arapça “hak” kökünden hasılat ve hak kelimesinin çoğyüce olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “hak” kelimesinin çoğyüce “ah’kak”tır. Türk Yürek Kurumu’na bakarak hukuk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım güçlükleü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” mealı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet mealında da kullanılır. Teknik Medlulı Ahbaplık dönemden döneme değiştiği sinein hala doyurucu bir tanım yapılamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok onaylama edilen tanımı ise: “Sınırlı bir zamanda muayyen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mutluluk zoruna (müeyyide) ilgilanmış kurallar kâffesidür.” Ilmî bir disiplin olarak hukuk, kendi içre gerçek olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun kişiler arası ilişkileri laf vadi kısmına Özel Ahbaplık, kişiler ile mutluluk yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Hep Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Ahbaplık, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna tahsisat Esas Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku halk hukukunun başlıca zir dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku öteki toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik mutluluk tarafından güvenceye düzenınmış ve cebri yapmış oldurımlara sahip olmasıdır. Ahbaplık kuralları âdem evladı davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun kıymetiharbiye yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla müşabih nitelikteki tam durumlarda uygulanması sağlamlanır. Yaptırım (Müeyyide) Ahbaplık vadiında yapmış oldurım halk gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek sinein kullanılır. Ahbaplık düzenini sağlamlamayı ve korumayı ammaçlayan yapmış oldurımlar gene hukuk düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve tinsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yapmış oldurımlar bu durumları kösteklemek sinein kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapis ve para cezaları; esas hukukunda siyasetten men, fırka kapatma; vergi hukukunda vergi ve gümrüksüzçılık cezaları gibi değiştirilmiş hukuk dallarında değiştirilmiş yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ait çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; dimaği bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek yahut siyasi inançleri hukuk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan hukuk, genel olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş maşerî bir evetşamma düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgısal yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşerî hayatı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve asayiş içre bir arada evetşamalarını sağlamlamaktır. 2. Kılgısal Yarar (Içtimai İhtiyaçların Zıtlanması) Hukukun kılgısal amacını, maşerî gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile cemiyet içre yaşayan insanoğluın, birbirleri ile rekzetmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanın yapısından meydana gelen gereksinimlerinı alınlamaya çdüzenışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile doğum, evlenme, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek hukuk düzeni hayatın gerçek gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanın katıksız yapısına ve bundan sonra mevrut gereksinimlerine yarar yürütmek zorundadır. Ahbaplık önemli ölçübile, kazançlı gerçeklere bile mecburdır; kazançlı gereksemelara uymalı ve onları alınlamalıdır. 3. Türe Ahbaplık bu fonksiyonu ile muayyen bir düzenleme altına aldığı toplumsal gereksinimlerı, özü salt bir muadelet düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak reel kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaca tanımıyla türe, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yürütmek üzere iki değiştirilmiş anlamda kullanılır. Türe esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet mealında ferdî bir özelliği deyimler. şahıs her dem haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni ayırmak yolunda geceli gündüzlü ve bileğmeslekmez bir çaba gösterir. İşte bu hareket ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile ait oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe mealı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği takanak biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte hukuk vadiında hukuki kıymetiharbiye olarak gır konusu olan türe bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü hukuk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve rüşvetlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Sosyete sineindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini sineaziz kurallar tamü olarak hukuk, bu bileğerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve işletmek yerinde bulunduğuna bakarak, adaletin böylecene, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında türe acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Bulunan hukuk ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü türe mealı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün hukuk sistemine ve sistemlerine egemen kâin, nesnel ve salt bir kıymetiharbiye niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir cemiyet düzenini sineerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; lazım bulunan düzeni arkalamak, gerekse onu bileğmeslektirmeyi meşrulaştırmak sinein her dem adalete başvurulur. Nesnel ve kanun üstü türe hukukta alınmıza oturmuş hukuk düzenlerinin birincil örneği, olması gereken hukuk mealında hukuk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, bulunan hukuk düzenlerinin namına yarar olup olmadığı açısından bir kıymetiharbiye ve istimara ölçüsü evet. Tekrar bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun sahileştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile pozitif ve negatif alınlıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon balans içre olduklarında, adil bir hukuk düzeninin gerçekleşmesi sağlamlanır. Düzgülü olarak bütün hukuk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak hukuk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî evetşamma uyacak, hem bile bu maşerî hayatın amerikan barış içre sürebilmesi sinein bir düzen görünümünü sağlamlamaya çdüzenışacaktır.